Rak piersi. Sprawdź, kiedy zrobić badanie USG, kiedy mammografię

Rak piersi to najczęściej diagnozowany nowotwór złośliwy u kobiet – co roku w Polsce dotyka około 20 tysięcy pacjentek. Choć na początku nie daje żadnych objawów, wcześnie wykryty jest w pełni uleczalny. Dlatego regularna profilaktyka, taka jak samobadanie piersi raz w miesiącu i mammografia co dwa lata, może uratować życie.

Program profilaktyki raka piersi

Rak piersi to nowotwór złośliwy rozwijający się z komórek gruczołu piersiowego. Rozwija się miejscowo i może dawać przerzuty do węzłów chłonnych i narządów wewnętrznych. Najwięcej zachorowań jest wśród kobiet po 50. roku życia.

Kluczowe dla skutecznego leczenia jest wykrycie choroby we wczesnym stadium. Najbardziej skuteczną metodą wczesnego wykrywania zmian nowotworowych w obrębie piersi jest mammografia. Dlatego tak ważne jest, aby kobiety poddawały się regularnym badaniom mammograficznym, które pozwalają wykryć nawet najmniejsze zmiany.

Program profilaktyki raka piersi adresowany jest do kobiet w wieku 45-74 lata, które spełniają jedno z poniższych kryteriów:

• nie miały wykonywanej mammografii w ciągu ostatnich dwóch lat (przy określaniu wieku należy wziąć pod uwagę rok urodzenia)
• zakończyły okres 5 lat od leczenia chirurgicznego raka piersi pozostają w trakcie uzupełniającej hormonoterapii (HT) – zalecenie badania co 12 miesięcy
• zakończyły leczenie raka piersi i 5-letni proces monitorowania po zakończonym leczeniu – zalecenie badania co 12 miesięcy.

Mammografia – dla kogo, na czym polega

Mammografia to rentgenowskie zdjęcia obu piersi w ucisku, pozwalające wykryć zmiany nawet 2–3 mm. W ramach programu NFZ wykonywana jest bezpłatnie co 2 lata u kobiet w wieku 45-74 lata, a u kobiet z rodzinnym obciążeniem (BRCA1/2 lub rak u matki, siostry, córki) – co roku.

Mammografia to badanie proste, szybkie i bezbolesne. Trwa zaledwie kilka minut i nie wymaga żadnego dodatkowego przygotowania. W czasie badania wykonuje się dwa zdjęcia każdej piersi. Dawka promieniowania jest minimalna, porównywalna do tej podczas prześwietlenia zęba. Badanie pozwala wykryć zmiany, które są zbyt małe, by można było je wyczuć podczas samobadania.

Badanie mammograficzne można wykonać w poradniach stacjonarnych lub w mammobusie.

USG piersi – kiedy, dla kogo

Usg piersi to badanie ultradźwiękowe, nieinwazyjne, bezpieczne (również w ciąży i przy karmieniu), skuteczne w wykrywaniu zmian w piersiach gruczołowych.

Kobiety poniżej 45 r.ż. powinny wykonywać badanie ultrasonograficzne (USG) piersi. Badanie to jest zalecane dla kobiet młodszych, które mają w piersiach więcej tkanki gruczołowej niż tłuszczowej. Obraz możliwych zmian jest wtedy bardziej widoczny na USG, niż podczas promieniowania rentgenowskiego przy mammografii. Skierowanie na badanie wystawi lekarz ginekolog.

Czynniki ryzyka

Jest wiele różnych czynników, które mogą przyczynić się do rozwoju raka piersi. Mogą być to czynniki genetyczne, hormonalne i środowiskowe tj.:

• płeć żeńska
• wiek powyżej 50 lat
• obciążenie genetyczne – zwiększone ryzyko związane jest zwykle z mutacjami w genach BRCA1 i BRCA2
• czynniki hormonalne tj.: wieloletnie stosowanie hormonalnej terapii zastępczej w przebiegu menopauzy
• nadwaga i otyłość
• mała aktywność fizyczna
• regularne spożywanie alkoholu
• częste spożywanie pokarmów bogatych w tłuszcze nasycone.

Samobadanie i kontrola lekarska

Samobadanie należy wykonywać co miesiąc, najlepiej 2–3 dni po zakończeniu miesiączki (lub raz w miesiącu u kobiet po menopauzie).

Badanie palpacyjne – u lekarza raz w roku.